စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔က ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးအသင္းႏွင့္ ဂ်ပန္ အမ်ိဳးသမီးအသင္း အႀကိတ္အနယ္ ကန္ေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု – ေဂ်ပိုင္ / ဧရာဝတီ)
ျမန္မာေဘာလုံးေလာက ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျမန္မာေရွးေဟာင္း စကားတခုကို ျပင္ရမလို ျဖစ္ေနသည္။ ထို စကားစုက “ၾကက္မတြန္၍ မိုးမလင္း၊ ၾကက္ဖတြန္မွ မိုးလင္းသည္” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ ေဘာလုံးေလာက တြင္မူ ၁၉၉၅ ေနာက္ပိုင္းမွ စ၍ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းမ်ားက ေအာင္ပြဲ အလီလီ ရရွိခဲ့ သည္။ ေရႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး ဆုတံဆိပ္မ်ား ၿပိဳင္ပြဲတိုင္းလိုလို မွာပင္ ဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေဘာလုံး ကစားလာၾကသည္မွာ အမ်ိဳးသားမ်ားေလာက္ သက္တမ္း မရွည္ေသးပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆုံး အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပဳိင္ပြဲကို ၁၉၅၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ေအာင္ဆန္း အားကစား ၿပိဳင္၀င္း၌ စတင္က်င္းပခဲ့သည္။ ကစားၾကသည့္ ေဘာလုံးသမားမ်ားမွာ ထိုစဥ္က အမ်ိဳးသား ကိုယ္လက္ႀကံ့ခိုင္ေရး ေကာင္စီမွ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္လက္ႀက့ံခိုင္ေရးမႉးမ်ားကို အထက္ျမန္မာျပည္ ဟူ၍ ႏွစ္သင္းဖြဲ႔ကာ ယွဥ္ၿပိဳင္ကစားၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ အထက္ျမန္မာျပည္ အမ်ိဳးသမီးအသင္းတြင္ ပါ၀င္သူမ်ားမွာ ဂိုး- အင္ဖန္ဂ်ာရာ (ျမစ္ႀကီးနား)၊ ေနာက္တန္း – စုစုဦး (မင္းဘူး)၊ မခင္ေဌး (ေရႊဘို)၊ အလယ္တန္း – စိန္စိန္ (သရက္)၊ မခင္ေဌး (ဗန္းေမာ္)၊ ရင္ရင္ (ခ်င္း၀ိေသသတိုင္း)၊ ေရွ႕တန္း- ညိဳညိဳ (မုံရြာ)၊ ေအးေအးဆင့္ (ဗန္းေမာ္)၊ ခင္ခင္ေထြး (ဗန္းေမာ္)၊ ဂေရစီကား (ဗန္းေမာ္)ႏွင့္ မနန္းရင္ (ေတာင္ႀကီး) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ေအာက္ျမန္မာျပည္ လက္ေရြးစင္ အမ်ိုးသမီး ေဘာလုံး သမားမ်ားမွာ ဂိုး- မခင္ရီ (ပဲခူး)၊ ေနာက္တန္း- မယ္ဗမာ ခင္စန္းၾကြယ္ (ရန္ကုန္)၊ မေသာာင္းတင္ (ပဲခူး)၊ အလယ္တန္း- မျမင့္ရီ (ျပည္)၊ လီလီၾကာညြန္႔ (ရန္ကုန္)၊ ရင္ရင္ျမ (အင္းစိန္)၊ မအုံးၾကည္ (ထား၀ယ္)၊ ျဖဴျဖဴ (အင္းစိန္)၊ ေနာ္ခူး (ဘားအံ)၊ မစန္းျမင့္ (ေျမာင္းျမ)၊ စုစု (ဟံသာ၀တီ) တို႔ ျဖစ္သည္။ ယင္းေန႔က အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး စမ္းသပ္ ကစားပြဲသို႔ ေအာင္ဆန္း အားကစား ၿပိဳင္၀င္း ကြင္းလုံးျပည့္မွ် ေဘာလုံး၀ါသနာရွင္မ်ား လာေရာက္အားေပၾကသည္။ အထက္ျမန္မာျပည္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းက ေအာာက္ျမန္မာျပည္ အမ်ိဳးသမီး အသင္းကို ၂း၀ ဂိုးျဖင့္ အႏိုင္ရရွိသြားသည္။
အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္လက္ႀကံ့ခိုင္ေရးမႉးမ်ား သင္တန္းဆင္းၿပီးေနာက္ တာ၀န္က်ရာ ေဒသမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိၿပီး အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕နယ္ ခ႐ိုင္တိုင္းတြင္ တာ၀န္က်ေနသည့္ အစိုးရ အရာရွိႀကီးမ်ားက ေဘာလုံး အသင္းမ်ား ဖြဲ႔စည္းၿပီး အမ်ိဳးသမီးေဘာလုံး အသင္းမ်ားႏွင့္ ေျခစမ္း ကစားလာၾကသည္။ သတင္းစာမ်ားက ဇရာအိုႏွင့္ ကညာပ်ိဳ ေဘာလုံးပြဲဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ကာ အမ်ိဳးသားႀကီးမ်ားႏွင့္ ကညာပ်ိဳ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား ေဘာလုံးကစားျခင္းကို ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့သည္။
ေတာ္လွန္ေရး အစိုးရ တက္လာၿပီးေနာက္ ဇရာအိုမ်ားႏွင့္ ကညာပ်ိဳမ်ား ေဘာလုံး မကစားရဟု တရား၀င္ ပိတ္ပင္မႈ ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေဘာလုံးကစားျခင္း ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး စမ္းသပ္ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပၿပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ တိတိရွိမွ အာရွ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ စတင္က်င္းပခဲ့သည္။ ပထမဆုံး အာရွအမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲကို ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ ေဟာင္ေကာင္၌ စတင္က်င္းပခဲ့သည္။ အသင္း ၆ သင္းသာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကသည္။ နယူးဇီလန္က ထိုင္းအမ်ိဳးသမီး အသင္းကို ၃း၁ ျဖင့္ႏိုင္ၿပီး ပထမဆုံး အာရွအမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးခ်န္ပီယံအသင္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ အာရွအမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲကို ၁၉၇၅ ခုႏွစ္က်မွ စတင္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း အာရွအမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကိုမူ ၁၉၆၈ ကတည္းက စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
၁၉၉၀ ျပည့္ေက်ာ္ ႏွစ္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ဳိးသမီး ေဘာလုံး ကစားျခင္းမ်ား ျပန္လည္ႏိုးထလာသည္။ ယခု အႀကိမ္တြင္မူ ဇရာအိုမ်ား မပါေတာ့ပါ။ အမ်ိဳးသမီး အခ်င္းခ်င္း ကစားလာၾကသည္။ အထက္ျမန္မာျပည္တြင္ ျပင္ဦးလြင္၊ စစ္ကိုင္း၊ ေရႊဘို၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းမ်ား ပီပီျပင္ျပင္ေပၚထြက္ လာသည္။ ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းမ်ား ေပၚေပၚထင္ထင္ ဖြဲ႔စည္းလာၾကသည္။ ထိုစဥ္ကမူ ရန္ကုန္တြင္ အမ်ိဳးသမီးေဘာလုံး အသင္းမ်ား ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ဳိး ဖြဲ႔စည္းၿပီး ရန္ကုန္ ဆင္ေျခဖုံးၿမိဳ႕နယ္ မ်ားတြင္သာ ကစားေနၾကရသည္။ ထိုစဥ္က ရန္ကုန္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးေလာကကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူမွာ ႐ိုးရာအားကစား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ေဒၚမိမိခင္ (ကြယ္လြန္) ျဖစ္သည္။
၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ဇင္းမယ္၌ က်င္းပသည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားၿပိဳင္ပြဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးေဘာလုံး ၿပိဳင္ပြဲ ထည့္သြင္းက်င္းပရန္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားပြဲေတာ္ က်င္းပေရး ေကာ္မတီက ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံၿပိဳင္ပြဲမ်ား တရား၀င္က်င္းပခြင့္ ရခဲ့သည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး ပြဲကို စတင္က်င္းပခဲ့သည္။ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေျခစြမ္းေျခစ ရွိသည့္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးသမားမ်ား ေရြးခ်ယ္ၿပီး ပထမဆုံး ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးေဘာလုံး လက္ေရြးစင္ အသင္း ဖြဲ႔ခဲ့သည္။ ဇင္းမယ္ ဆီးဂိမ္းတြင္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကသည္။
ဇင္းမယ္ ဆီးဂိမ္း အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ျမန္မာ၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူႏွင့္ အိမ္ရွင္ ထိုင္းအသင္းတို႔ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ လက္ေရြးစင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းသည္ စင္ကာပူ အသင္းကို ၁း၀ ျဖင္ႏိုင္သည္။ ဒုတိယပြဲတြင္ ဖိလစ္ပိုင္ အသင္းႏွင့္ ၁ ဂိုးစီ သေရက်သည္။ တတိယပြဲတြင္ ထိုင္းအသင္းႏွင့္ ၃ ဂိုးစီ သေရက်သည္။ စတုတၳပြဲတြင္ မေလးရွားအသင္းကို ၃း၅ ျဖင့္ ႐ႈံးသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ ရသည့္ အမွတ္ခ်င္း တူေသာ္လည္း ဂိုးရရွိမႈ အားသာခ်က္ျဖင့္ တတိယ ေၾကးတံဆိပ္ ရရွိသည္။
ဆီးဂီမ္းတြင္ ပထမဆုံး ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကသည့္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးသမားမ်ားမွာ ၀ါ၀ါမိုး၊ ခင္ေမသန္း၊ ျမျမခိုင္၊ ေဗဒါ၊ ျမင့္ျမင့္လႈိင္၊ ေအးေအးေမာ္၊ ညိဳညိဳေအာင္၊ ယဥ္ယဥ္ဦး၊ တင္ေအးႀကိဳင္၊ မျမရီ၊ သီတာေအး၊ ညိဳလွ၊ ယဥ္မိုးေအး၊ နီလာၾကြယ္၊ စမ္းစမ္းၾကဴ၊ ႏုႏုခိုင္၀င္း၊ သီတာၾကည္၊ ၀င္း၀င္းမာႏွင့္ လွလွသန္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ပထမဆုံး ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး လက္ေရြးစင္ အသင္း နည္းျပ/ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားမွာ ဦးေက်ာ္တင့္ႏွင့္ လက္ေထာက္နည္းျပ ေဒၚအမာနီတို႔ ျဖစ္သည္ ျမန္မာ လက္ေရြးစင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး အသင္းမွာ ဆီးဂိမ္းတြင္ ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ ထည့္သြင္း က်င္းပျခင္း မရွိသည့္ ဘ႐ူႏိုင္း (၁၉၉၉) ႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွားဆီးဂိမ္း (၂၀၁၁) တို႔မွ လြဲ၍ က်န္ဆီးဂိမ္း အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး ၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၇ (အင္ဒိုနီးရွား) ဒုတိယ၊ ၂၀၀၁ (မေလးရွား) ဒုတိယ၊ ၂၀၀၃ (ဗီယက္နမ္) ဒုတိယ၊ ၂၀၀၅ (ဖိလစ္ပိုင္) ဒုတိယ၊ ၂၀၀၇ (ထိုင္း) တတိယ၊ ၂၀၀၉ (လာအို) တတိယ ဆု အသီးသီး ဆြတ္ခူးခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာ လက္ေရြးစင္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းမွာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ တံခြန္စိုက္ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေရႊတံဆိပ္ ၂ ႀကိမ္ႏွင့္ ေငြတံဆိပ္ ၂ ႀကိမ္ ဆြတ္ခူးထားသည္။ အာရွတခြန္စိုက္ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲတြင္လည္း လက္ရွိ ေျခစစ္ပြဲ ေအာင္ျမင္ထားသည္။ အာရွအဆင့္တြင္ စတုတၳပင္ ရရွိေစဦးေတာ့ ကမၻာ့ဖလား အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲသို႔ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ရမည္ျဖစ္သည္။
လက္ရွိတြင္လည္း ျမန္မာ လက္ေရြးစင္ အမ်ိဳးသမီး အသင္းသည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဧရာဘဏ္ ဖလား အာဆီယံ ေဘာလုံး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တံခြန္စိုက္ ၿပိဳင္ပြဲတြင္ အိမ္ရွင္အသင္း အေနျဖင့္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္လ်က္ရွိသည္။ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး အသင္း အုပ္စု (ခ)၌ ဂ်ပန္ ယူ-၂၃ အသင္း၊ လာအို၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွား အသင္းတို႔ႏွင့္ အတူ ကစားရသည္။ လာအို အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္ အသင္းတို႔ကို ႏိုင္ၿပီး ဂ်ပန္ ယူ ၂၃ ႏွင့္ အတူ အႀကိဳဗိုလ္လုပြဲသို႔ တက္ေရာက္သြားၿပီ ျဖစ္သည္။ ဧရာဘဏ္ ဖလား အာဆီယံ အမ်ိဳးသမီး တံခြန္စိုက္ ၿပိဳင္ပြဲမွာ ဆီးဂိမ္း အႀကိဳ အမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး ေဘာလုံးအသင္းမ်ား ေျခစမ္းပြဲဟုလည္း သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ ဂ်ပန္ ယူ ၂၃၊ ၾသစေၾတးလ် ယူ ၁၉ ႏွင့္ ေဂ်ာ္ဒန္ အသင္းတို႔မွ အပ က်န္ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ ၇ ႏိုင္ငံမွာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ၊ လာအို၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ ထိုင္းႏွင့္ မေလးရွား အသင္းတို႔ပင္ ျဖစ္သည္။ ယင္းႏိုင္ငံမ်ားပင္ ဆီးဂိမ္းေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖြယ္ ရွိသည္။
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံး အသင္းသည္ ၂၀၁၃ ဇြန္ ၁၇ မွ ဇူလိုင္ ၅ ရက္ေန႔အထိ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ၿပီး ေလ့က်င့္ရင္း ေျခစမ္းပြဲမ်ား ကစားခဲ့သည္။ ယခု ဧရာဘဏ္ ဖလားေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ ၿပီးလွ်င္လည္း တ႐ုတ္ျပည္သို႔ သြားၿပီး ေလ့က်င့္ရင္း ကစားရန္ စီစဥ္ထားသည္ဟု သိရသည္။ ေနျပည္ေတာ္တြင္ကား မသိ၊ ရန္ကုန္တြင္မူ ေန႔စဥ္ ရက္ဆက္ အၿငိဳးႀကီးစြာျဖင့္ မိုးႀကီးရြာေနသျဖင့္ လဟာျပင္ “Outdoor” တြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ကစားရသည့္ ေဘာလုံး၊ ေဟာ္ကီ၊ ေသနတ္ပစ္ အားကစားနည္းတို႔ ေလ့က်င့္ရန္ အခက္အခဲ ရွိေနသည္။
ဂ်ပန္ကို ၃:၀ ျဖင့္ ဘာေၾကာင့္႐ႈံးရသည္ကို သင္ခန္းစာယူႏိုင္လိမ့္မည္။ ယေန႕ညေန ဩစေၾတးလ်ကိုလည္း အၾကိတ္အနယ္ကန္မည့္ ပြဲၾကီးပြဲေကာင္း ရွိေနသည္။ ႏိုင္လွ်င္ ဂ်ပန္ႏွင့္ ဗီယက္နမ္ပြဲက ႏိုင္ျပီးတက္လာမည့္အသင္းႏွင့္ ဗိုလ္လုပြဲကန္ရမည္။ ႐ႈံးလွ်င္ တတိယလုရမည္။
မည္သို႕ဆိုေစ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းသည္ ကိုယ့္ေျမ ကိုယ့္ကြင္း၊ ကိုယ့္ပရိသတ္ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ ေရႊတံဆိပ္ ရယူေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို သယ္လာႏိုင္သည္။ “ၾကက္မ တြန္လွ်င္လည္း မိုးလင္းႏိုင္ေၾကာင္း” ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး ေဘာလုံးအသင္းက လက္ေတြ႔ျပၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ။
The post ျမန္မာ့ေဘာလုံး ၾကက္မတြန္မွ မိုးလင္းေတာ့မည္ appeared first on ဧရာ၀တီ.